2022’de kültür – sanat adına neler yaşandı?

Yaklaşık 2.5 yıl süren pandemi, küresel çapta insanları birçok yaşamsal unsurdan mahrum bıraktı. Mahrum kaldığımız yaşamsal unsurlardan biri de kültür – sanat etkinlikleri oldu.
Pandemi kurallarının kaldırılmasının ardından ülkemizde başta tiyatro ve konser olmak üzere kültür – sanat etkinliklerine deyim yerindeyse hücum edildi.

CUMHURBAŞKANLIĞI KÜLTÜR VE SANAT BÜYÜK ÖDÜLLERİ

Ödüller 13 dalda dağıtıldı
Cumhurbaşkanlığı Kültür Sanat Büyük Ödülleri’nde ödüle layık görülenler, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde kabul edildi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, törende yaptığı konuşmada şunları söyledi; “Hangi inanca, kökene, meşrebe sahip olursa olsun Türkiye’ye ve Türk kültürüne hizmet eden, katkı sunan herkesin başımızın üstünde yeri vardır” dedi.

SİNEMA GİŞELERİ

Toparlanma çabasıyla geçen bir yıl
Pandeminin etkisiyle 2020 ve 2021’i büyük hasarlarla geçiren sinema sektörü için 2022, toparlanma çabasıyla geçti. Gösterilen çaba, belli ölçüde sonuç verse de pandemi öncesi günlere dönmek mümkün olmadı. 2022’de 366‘sı yeni, 137‘si önceki yıllardan olmak üzere izleyicilere Türk ve yabancı olmak üzere toplam 503 film sunuldu.

Toplam izleyici sayısı 36.198.986 kişi olurken toplam 1.350.268.756 TL hasılat elde edildi.
Film Başına İzleyici Sayısı… 71.966
Film Başına Hasılat… 2.684.430 TL

İzleyici sayısı, bir önceki yıla oranla yüzde 189.9 artarken hasılattaki artış yüzde 372.8 olarak gerçekleşti.

2020 ve 2021’in pandemi şartları altında geçtiğini düşünerek 2022’nin gişesini 2019’a göre kıyaslayacak olursak izleyici sayısı yüzde 39.2 azaldı.

Türk ve yabancı filmler arasında yılın en çok izlenen filmi ‘Bergen’ oldu. Belgin Sarılmışer’in hayatını hikâye edinen film, 28 hafta gösterimde kaldığı süreçte 5.484.798 kişi tarafından izlendi.

2022’de eski ve yeni olmak üzere 216 Türk filmi beyazperdeye yansıdı.
Yeni Türk filmi sayısı… 177
İzleyici Sayısı… 18.550.476
Eski Türk filmi sayısı… 39 (İzleyicilerle yeniden buluşturulan geçmiş yılların filmleri)
İzleyici Sayısı… 440.500
TOPLAM… 18.990.976

2022’de eski ve yeni olmak üzere izleyicilere sunulan 287 yabancı film 17.208.010 kişi tarafından izlendi. Türk filmleri için yabancı filmlerden 1.782.966 daha fazla bilet kesildi.
En çok izlenen yabancı film, 1.563.041 kişiyle ‘Doktor Strange Çoklu Evren Çılgınlığında’ oldu.

Mahkemece yasaklandı
Sinema adına 2022’de yaşanan en önemli gelişmelerden biri de ‘Garip Bülbül Neşet Ertaş’ın hayatını konu edinen filmin gösteriminin yasaklanması oldu. Filmin gösterimi, Ertaş ailesinin itirazı üzerine mahkemece yasaklandı.

Neşet Ertaş’ın ailesinin avukatı Uğur Çapkın, bu konuda şunları söyledi; “Mahkemelerden biri haklılığımızı nihayet gördü ve tedbir kararı verdi. Film vizyona girmeyecek. Cuma günü diğer dosyadan da karar bekliyoruz. Bizi gönülden destekleyen tüm arkadaşlarıma sonsuz teşekkür ederiz.” Yapımcısı Mustafa Uslu ise filme 65 milyon lira harcadığını dile getirerek “Sanki kürtajla çocuğumu öldürdüler” dedi.

OSCAR

OSCAR’lı film zarar etti
Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi tarafından 94’üncü kez düzenlenen Oscar törenleri 27 Mart’ta Los Angeles’taki Dolby Theatre’da gerçekleştirildi.

Sian Heder’ın yönettiği; Emilia Jones, Eugenio Derbez, Troy Kotsur, Ferdia Walsh-Peelo, Daniel Durant ve Marlee Matlin’in başrollerini paylaştığı ‘CODA’ yılın en iyi filmi seçildi.
10 milyon dolarlık düşük bir bütçeyle çekilen film, Oscar kazanmasına rağmen izleyicilerden ilgi görmedi.

‘En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu’ ve ‘En İyi Uyarlama Senaryo’ dalında da Oscar kazanan, diğer uluslararası ödül organizasyonlarında 13 ödüle daha layık görülen ‘CODA’, 1.886.365 dolarlık hasılat elde ederek gişede yaklaşık 8 milyon dolar zarar etti.

Tarihe geçen tokat
2022’nin Akademi Ödülleri’ne damga vuran olay, aylarca gündemde yer alırken kazanılan ödülleri gölgede bıraktı.
Will Smith, ödül töreninin sunucusu Chris Rock‘ın sahnede eşi Jada Pinlett-Smith‘in saçlarının dökülmesiyle ilgili bir şaka yaptıktan sonra yerinde fırlayarak “eşimin adını ağzına alma” diyerek ünlü komedyene tokat attı.

Will Smith’in ‘King Richard’ ile kazandığı ‘En İyi Erkek Oyuncu’ dalındaki Oscar ödülü geri alınmazken ünlü oyuncu 10 yıl boyunca Akademi’nin etkinliklerinden men edildi. Smith, daha sonra yaptığı açıklamada Chris Rock’tan özür dileyerek “Davranışım kabul edilebilir değil. Ne zaman konuşmaya hazır hissedersen buradayım” dedi.

TÜRKİYE KÜLTÜR YOLU FESTİVALLERİ

5 ayrı şehirde kültür sanat coşkusu yaşandı
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından düzenlenen Türkiye’nin somut ve somut olmayan kültürel mirasını gelecek kuşaklara aktarıp dünya sahnesine taşıyan Türkiye Kültür Yolu Festivalleri, tiyatrodan sinemaya, edebiyattan dansa, müzikten dijital sanatlara, sergilerden sohbetlere kadar geniş bir alana yayıldı. Türkiye Kültür Yolu Festivalleri, 2022’de 5 ayrı şehirde düzenlendi.

Troya Kültür Yolu Festivali (Çanakkale / 16 – 25 Eylül)
Sergi, konser, söyleşi ve atölyelerden oluşan 100’den fazla etkinlik sanatseverlerle buluştu. 40’tan fazla mekânda yapılan etkinliklerde 1000’den fazla sanatçı yer aldı.

Konya Mistik Müzik Festivali (Konya / 22 -30 Eylül)
48 ülkeden 138 grup ve 835 sanatçının katılımıyla 9.500 saatlik performans sergilendi.

Beyoğlu Kültür Yolu Festivali (İstanbul / 1 Ekim – 23 Ekim)
51 ayrı mekânda, 88 salon ve 5 açık hava sahnesinde, 6000’den fazla sanatçı ve 1000’den fazla etkinlikle gerçekleştirildi.

Başkent Kültür Yolu Festivali (Ankara / 1 – 23 Ekim)
72 ayrı mekânda; 5.000’e yakın sanatçı katıldı. 160 açık hava etkinliği, 12 bale – opera – dans, 107 çocuk etkinliği, 125 konser, 49 sergi, 68 söyleşi, 47 tiyatro oyunundan oluşmak üzere toplam 568 etkinlik yer aldı.

Sur Kültür Yolu Festivali (Diyarbakır / 8 – 16 Ekim)
2 binden fazla sanatçıyla 600’den fazla etkinlik düzenlendi. Festival son iki günündeki etkinlikler, Amasra’da meydana gelen maden faciası nedeniyle iptal edildi.

İSTANBUL FİLM FESTİVALİ

Zafer Ukrayna filminin
İstanbul Kültür Sanat Vakfı tarafından düzenlenen İstanbul Film Festivali’nin 41’incisi 8 – 19 Nisan arasında gerçekleştirildi.

Yılın en iyi filmi, Maryna Er Gorbach’ın senaryosunu yazdığı ve yönettiği bir Ukrayna filmi olan ‘Klondike’ oldu.
Oksana Cherkashyna, Evgeniy Efremov, Sergey Shadrin’in başrollerini paylaştığı film, Türkiye’de 1.986 kişi tarafından izlendi.

ULUSLARARASI ALTIN KOZA FİLM FESTİVALİ

5 büyük ödülden 4’ünü kazandı
Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından bu yıl, 12 -18 Eylül arasında 29’uncu kez düzenlenen Altın Koza Film Festivali’nde yılın en iyi filmi ‘Ela ile Hilmi ve Ali’ olarak belirlendi.

Ziya Demirel’in yönettiği; Ece Yüksel, Serkan Keskin, Denizhan Akbaba’nın başrollerini paylaştığı film, 5 büyük ödülün 4’ünü kazanarak ışıltılı bir başarı elde etti.

ALTIN PORTAKAL FİLM FESTİVALİ

Siyasi konuşmalar damga vurdu
Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından bu yıl 1 – 8 Ekim arasında düzenlenen Altın Portakal Film Festivali’nin ödül törenine siyasi görüşler ve Nükhet Duru’ya yapılan saygısızlık damga vurdu.

Ödül konuşması sırasında siyasi görüşlerin dile getirilmesinin film festivalinin önüne geçtiği törende yaşanan bir başka olumsuzluk da Nükhet Duru’nun sahneye çıkarken salonun yarısının boşalması oldu. Duru, şakayla karışık “Nereye gidiyorsunuz? Giderseniz sahneden inerim” dediyse de konukların ve yarışmacıların oturduğu sahanın yarısı boşaldı. Nükhet Duru, o anlarda salonda bulunan bazı konuklar ve yarışmacıların sahne önüne gelip kendisine sevgi göstermesiyle konserine devam etti.

ANKARA ULUSLARARASI FİLM FESTİVALİ

33’üncü kez düzenlendi
Dünya Kitle İletişimi Araştırma Vakfı tarafından bu yıl 3 – 11 Kasım arasında 33’üncü kez düzenlenen Ankara Uluslararası Film Festivali’nin kazananı ‘Kurak Günler’ oldu.

Emin Alper’in yönettiği; Selahattin Paşalı, Ekin Koç, Erol Babaoğlu, Erdem Şenocak ve Selin Yeninci’nin başrollerini paylaştığı film, 3 haftada 198.561 kişi tarafından izlenerek ödüllü filmler kategorisinde başarılı bir gişe elde etti.

AKM

Bir yılda 1.265 etkinlik
Gelişmiş teknolojik donanımlarla tasarlanan AKM Türk Telekom Opera Salonu, Tiyatro Salonu, AKM galeri, çok amaçlı salon, müzik platformu, kayıt stüdyosu, çocuk sanat merkezi, kütüphane ve AKM Yeşilçam Sineması yıl boyu ziyaretçi akınına uğradı.

Atatürk Kültür Merkezi, aynı zamanda Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Cumhurbaşkanlığı Klasik Türk Müziği Korosu, İstanbul Devlet Opera ve Balesi, İstanbul Devlet Tiyatrosu, İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası, İstanbul Devlet Türk Müziği Topluluğu, Devlet Halk Dansları Topluluğu ve İstanbul Devlet Modern Folk Müzik Topluluğu’na ev sahipliği yapıyor. AKM geniş içerik yelpazesiyle 7’den 70’e herkese hitap etti.
Yıl boyunca gerçekleştirilen toplam 1.265 etkinliğe bir milyon 300 bin kişi katıldı.

İSTANBUL KOMEDİ FESTİVALİ

Bir ay süren kahkaha fırtınası
İstanbul’un kültür – sanat ve eğlence hayatına yüksek ölçüde katkı sağlayan ‘İstanbul Komedi Festivali’, pandemi nedeniyle verilen iki yıllık aradan sonra Maximum Kart Ana Sponsorluğunda 11 Kasım – 12 Aralık’ta yeniden düzenlendi.

BKM tarafından düzenlenen festivalde, Türk sanatçıların Türk yapımları / performanslarının yanı sıra yabancı sanatçıların yabancı yapımları / performansları da sahnelendi. 30’dan fazla ayrı sahnede, yetişkin ve çocuklara yönelik olmak üzere 220’den fazla etkinlik düzenlendi.

ULUSLARARASI SUÇ VE CEZA FİLM FESTİVALİ
Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali, ‘Herkes İçin Adalet’ temasıyla bu yıl 12’nci kez düzenlendi. Başkanlığını Prof. Dr. Adem Sözüer, direktörlüğünü Prof. Dr. Bengi Semerci’nin yaptığı festivalde Altın Terazi Uzun Metraj Film Yarışması’nda 9 film, ‘Altın Terazi Kısa Metraj Film Yarışması’nda 10 film, ‘Altın Terazi Kısa Metraj Belgesel Film Yarışması’nda 10 film, ‘Adalet Terazisi’nde ise 13 film yer aldı.

Festivalin ‘VisionIST’ bölümünde endüstrideki gelişmeler değerlendirilirken akademik programda kadın – erkek eşitliği ele alındı.

Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali’nde Serra Yılmaz‘a ‘Sinema Onur Ödülü’, Nazan Moroğlu‘na ‘Akademik Onur Ödülü’ ve Mevlüt Koçak ile Sevin Okyay‘a ‘Sinemaya Katkı Ödülü’ verildi.

KENAN YAVUZ ETNOGRAFYA MÜZESİ

Gurur yaşattı
2022’nin kültür sanat adına yaşanan güzel gelişmelerinden biri de Avrupa Birliği Europa Nosra Kültür Mirası Ödülü’nün Kenan Yavuz Etnografya Müzesi‘ne verilmesi oldu.
Avrupa Müze Forumu tarafından verilen kültür mirası Silletto Büyük Ödülü’nden sonra, Avrupa Birliği Europa Nosra Kültür Mirası Ödülü’ne de Kenan Yavuz Etnografya Müzesi layık görüldü.

1978’de başlatılan Europa Nostra Ödülleri programı, 2002’de Avrupa Birliği Komisyonu katılımıyla Avrupa Birliği Kültürel Miras /Europa Nostra Ödülleri olarak verilmeye başlandı.
Koruma, araştırma, hizmet ve bilinç geliştirme olmak üzere dört ana kategoride verilen ödüller, kültürel mirası ve kültür çeşitliliğini göstermeyi, insanları katılımcı olmaya ve sahiplenmeye teşvik etmeyi, uluslararası örnek uygulamaları görünür kılmayı, duyurmayı ve desteklemeyi amaçlıyor.
2021’de Avrupa’da Yılın Müzesi (EMF/EMYA) Silletto Ödülü’nün sahibi olan Kenan Yavuz Etnografya Müzesi, 2022 yılında ise Avrupa Birliği Kültür Mirası Europa Nostra Ödülü’nü de alarak, kültür mirasında dünyanın en prestijli iki ödülüne birden sahip olan Türkiye’deki ilk müze oldu.

KÜLTÜREL MİRAS

3 ülkeden biri Türkiye
Fas’ta düzenlenen UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Hükümetlerarası 17’nci Komite Toplantısı’nda Türkiye’ye özgü 4 unsur daha UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi’ne kaydedildi. UNESCO listelerindeki varlık sayısını 25’e yükselten Türkiye, Kültürel Miras Listeleri’ne en çok unsur kaydettiren 3 ülkeden birisi oldu.

KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI’NIN DESTEKLERİ
Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2022’de 293 proje için sinema sektörüne sağlanan toplam destek miktarı 92 milyon 198 bin lira destek verdi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 2022’de 441 özel tiyatroya bir sanat sezonu içinde toplam 32 milyon lira destek verildi. Destekten 86 çocuk oyunu tiyatrosu, 283 profesyonel ve 72 geleneksel tiyatro yararlandı.

TÜRKİYE’YE İADE EDİLEN TARİHİ ESERLER

Eserlerimize kavuştuk
Kültür ve Turzm Bakanlığı’nın girişimleriyle 2022’de çok sayıda tarihi eserin Türkiye’ye iadesi sağlandı.

Pişmiş toprak çömlekler
ABD, Kentucky Sınır ve Muhafaza Bürosu tarafından 13 Mayıs 2010’da el koyulan 21 adet pişmiş toprak kap Türkiye’den uzmanlar tarafından incelendi. Anadolu kökenli, Roma Dönemi’ne ait yerel kaplar olduğu anlaşılan kültürel varlıkların Türkiye’ye iadesi istendi. Toprak kaplar, ABD’de süren adli sürecin tamamlanmasının ardından 2022’nin başında Washington Türkiye Büyükelçiliği’ne teslim edildi. Türkiye’ye getirilen çömlekler, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde koruma altına alındı.

Seccade örtüsü
19’ncu Yüzyıla tarihlenen bir adet seccade örtüsü ABD’nin Alabama Eyaletinde yer alan ‘Mobile Museum Art’ tarafından Türkiye’ye iade edildi. 5 Ocak 2022’de teslim alınan seccade, Ankara Etnografya Müzesi Müdürlüğü tarafından muhafaza altına alındı. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın aktardığı bilgilere göre, 125×190 cm ölçülerindeki dikdörtgen formlu seccade örtüsünün üzerindeki işlemelerde suzeni tekniği kullanıldı. Üç kumaş katmanından ön ve arka yüzlerde ipek, ortada ise keten kumaş bulunuyor.

Sikkeler
3 Şubat 2022’de ABD’den iadesi sağlanan sikkeler, İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde sergileniyor.
Elektrum ve gümüş sikkeler M.Ö 6’ncı yüzyıl ile M.Ö 3’üncü yüzyıl arasına tarihlendiriliyor. Gümüş olanlar Makedonya Kralı III. Aleksandros’un Milet, Sardes ve Lampsakos gibi Anadolu kentlerinde bastırdığı örneklerden olmakla birlikte elektrum olanlar İonia ve Lydia bölgelerine ait.

Çeşitli Eserler
ABD’den getirilen 14 eser, mukim koleksiyoner Michael Steinhardt’ın koleksiyonuna dair Manhattan Bölge Savcılığı Ofisi ile ortak yürütülen soruşturmanın ardından Türkiye’ye iade edildi.
İade edilen eserler şöyle:
• M.Ö 7 – 6’ncı yüzyıla ait altın giysi süsleri (7 adet)
• M.Ö 4 – 3’üncü yüzyıla tarihlendirilen, gümüş ve altın kullanılarak yapılmış Hellenistik döneme ait geyik başı biçimli rhyton.
• Neolitik döneme ait pişmiş toprak ana tanrıça figürini.
• Kalkolitik Çağına ait mermer Kilia tipi idol.
• M.Ö 2’nci binyıla ait iki adet bronz kuş biçimli standart.
• M.Ö 2’nci binyıla ait bronz dağ keçisi biçimli standart.
• M.Ö 7 – 6’ncı yüzyıla ait altın ve fildişinden üretilmiş kadın figürini.
Bu eserler, İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.

Kilia tipi mermer idol başları
ABD’de Manhattan Bölge Savcılığı Ofisi ile İç Güvenlik İstihbarat Birimi tarafından ortak yürütülen soruşturma kapsamında iade edilen eserlerin, Türkiye’den yasadışı yollarla kaçırıldığı tespit edildi. İki eserin, Kalkolitik Çağ’a tarihlenen Kilia idolü başları olduğu belirtildi.

1.059 adet kültür varlığı
Hırvatistan Interpol Birimince, Bajakovo – Batrovci sınır kapısında durdurulan bir tırda bin 59 adet kültür varlığı tespit edildi. Eserler, Hırvatistan’daki Vinkovci Arkeoloji Müzesi’nde muhafaza altına alındı. Yapılan incelemeler sonucu Anadolu kökenli olduğu belirlenen kültür varlıkları, 8 Mart 2022’de Zagreb’te yetkili makamlara teslim edildi. Türkiye’ye getirilen eserleri Anadolu Medeniyetleri Müzesi teslim aldı.
Anadolu’nun M.Ö 5’inci yüzyıldan M.S 13’üncü yüzyıla kadar tüm nümismatik seçkisini sunan eserler arasında sikkeler de bulunuyor;
• M.Ö 5’inci yüzyılda Atthica-Athena kentinde basılan sikkeler.
• M.Ö 2’nci yüzyılda Ephesos’da basılan Cistophor biriminde gümüş sikke.
• Kilikia bölgesinde Kelenderis (Aydıncık), Soloi (Mezitli) ( M.Ö 5 -3. yy) ile İonia – Ephesos’da (Selçuk -İzmir) basılan gümüş şehir sikkeleri.
• Bithynia, Seleukos ve Pontus krallık sikkeleri.
• M.Ö 3 – MS 3’üncü yüzyıl arasında Kaisareia (Kayseri), Apameia (Dinar), Pergamon (Bergama)
• Amisos (Samsun), Hierapolis Kastabala (Osmaniye), Akmoneia (Banaz), Parion (Bandırma)
• Hadrianopolis, Aspendos, Ephesos, Philadelphia (Alaşehir), Aigaion (Aliağa), Mopsos (Adana)
• Etenna (Manavgat), Sarde (Salihli) kentlerinde darp edilen sikkeler.
• Geç Roma dönemine ait, Kyzikos (Erdek), Nikomedia (İzmit), Antiochia (Antakya) darphanelerinde basılan bronz sikkeler.
• Anadolu Selçuklu Dönemine ait, II. Giyaseddin Keyhüsrev döneminde basılan gümüş sikke (M.S 13. yy) yer alıyor.

Eros Başı
Karaman’ın Ambar Köyü’ndeki Sidamara Antik Kenti’nde 140 yıl önce keşfedilen ve antik dünyanın en büyük lahitlerinden biri olduğu değerlendirilen lahdin eksik parçası olan Eros başı Türkiye’ye iade edildi.
Eser, Londra’da bulunan Victoria & Albert Müzesi ile yapılan iş birliği neticesinde 10 Haziran’da Türkiye’ye getirilen parça ait olduğu tarihi eserle birleştirildi.
İngiliz Askeri Başkonsolos Charles Wilson tarafından 1882’deki Anadolu seyahati sırasında keşfedilen, taşınamayacak büyüklükteki lahit yeniden toprak altına gömülmüştü. Wilson’un lahdin yüksek kabartmalarından kopmuş bir parça olan Eros başı’nı İngiltere’nin başkenti Londra’ya götürdüğü anlaşıldı.

Heykel başı
Türkiye Hamburg Başkonsolosluğu’na yapılan bir ihbar üzerine Almanya’da çevrimiçi bir satış sitesinde satışa çıkarılan eserler, Almanya Flensburg Kriminal Soruşturma Dairesi tarafından bulundu.
Türkiye’ye getirilen Roma dönemine ait iki adet mimari parça ile bir adet heykel başı (rölyef parçası) 22 Haziran’da Ankara Anadolu Medeniyetler Müzesi Müdürlüğü’ne teslim edildi.

Şile Bozgoca Camii kitabesi
Hollanda’da bulunan ‘Oriental Art Auctions Müzayede Evi’nde 17 Eylül 2021’de Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Neval Konuk Halaçoğlu’nun ihbarı üzerine yapılan incelemelerde bir camii kitabesinin satışa çıkarılacağı tespit edildi.
Üzerinde Osmanlı Türkçesi ile “Şile Kazasında Bozgoca Karyesinde El-Hac İbrahimzade Hurşid Bey’in Cami-i Şerifi Hayratıdır 17 Safer Sene 1285” yazılı kitabe, 30 Eylül’de İstanbul’a getirildi ve İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesi’ne teslim edildi.

ABD’den iade alınan eserler;
• Attis heykelciği.
Frig ve Yunan Mitolojisine göre Attis Ana Tanrıça Kibele’nin sevgilisi veya eşi ya da oğlu olarak görülüyor. Bazı kaynaklarda ise rahip olarak geçiyor. Eser, M.Ö 3’üncü yüzyıla tarihlendiriliyor.
• Apollon heykelciği
Hem Yunan hem Roma mitolojisinde yer alan Apollon, müziğin, sanatların, güneşin, ateşin tanrısı olarak biliniyor. Mitolojiye göre kehanet yapan ve bilici tanrıdır. Gümüş Apollon heykelciğinde uygulanan saç stili benzer örneklerle kıyaslandığında, eserin M.S 1 – 2’nci yüzyıla tarihlendirilebileceği düşünülüyor.

Kusura tipi idol
Kusura Tipi idoller, M.Ö 3 binde Batı Anadolu’da yaygın olarak görülen şematize edilmiş kadın figürleridir. Bu tip idoller ilk olarak, Afyonkarahisar İlinin, Sandıklı İlçesi, Kusura Köyünde bulunduğu için “Kusura Tipi İdol” olarak tanımlanıyor. Güneybatı Anadolu’ya özgü Kusura idollerinin yayılım alanı Anadolu ile sınırlı. Bu idollerin ait olduğu dönemin dinsel inanışlarının bir yansıması niteliğinde çoğunlukla mezar hediyesi olarak kullanıldığı değerlendiriliyor.

Düver pişmiş toprak levhası
Düver pişmiş toprak levha Pisidia Bölgesi, Düver Köyü, Yarışlı Gölü Yarım Adası’nda 1960’lı yıllarda yapılan yoğun kaçak kazı faaliyetleri ile başta ABD olmak üzere birçok Avrupa ülkesine dağıldı. Farklı amaçlara hizmet eden ve farklı formdaki mimari pişmiş toprak parçalarının tek bir levha bünyesinde birleştirilmesiyle elde edilen bu levhanın, aslında çörtenli kiremit olduğu ve yağmur suyunun çatıdan uzaklaştırılması için kullanıldığı anlaşıldı.

Lucius Verus heykeli
ABD’de mükim Shelby White isimli koleksiyoncunun elinde olduğu tespit edilen eser, Bubon Antik kenti kökenli. Bubon Antik Kenti; Burdur İli, Gölhisar İlçesi, İbecik Köyünün 2.5km Güneyinde yükselen Dikmen Tepesi üzerinde yer alıyor. Heykelin kentteki Sebasteion yapısında gerçekleştirilen kaçak kazılarla ele geçirildiği ve yine yasadışı olarak yurtdışına çıkarıldığı belirtiliyor. Sebasteion tanrılaştırılmış Roma İmparatorları için inşa edilen yapılara verilen isim.

Perge Antik Kenti kökenli sütunlu lahit parçaları
ABD’de mükim Shelby White isimli koleksiyoncunun elinde olduğu tespit edilen eserler, 1972 yılında kaçak kazılar sonucu ortaya çıkarılarak yurt dışına kaçırıldı. Dört adet sütunlu lahit parçası, Roma İmparatorluğu Dönemine, M.S 140 – 150 yıllarına tarihlendiriliyor. Lahit parçaları üzerinde betimlenen sahnelerde Herakles, Theseus ve Akhilleus gibi kahramanların bir arada gösteriliyor.

Adana Ulu Camii çinisi
İngiltere’de faaliyet gösteren Bonhams Müzayede Evi tarafından 29 Mart 2022’de düzenlenen ‘Islamic and Indian Art’ başlıklı mezatta Adana Ulu Camii’nden 2003’te çalındığı bilinen çini karo tespit edildi. Adana’da Ramazanoğlu Beyliği döneminde inşa edilen (1541) caminin çinileri, mercan kırmızısı rengi ile 19.5×19.5 cm ölçüye sahip bitkisel süslemesi ile dikkat çekiyor.

Ayrıca Maximum Uniq, Zorlu Performans Sanatları Merkezi ve CSO Ada Konser Salonu da yıl boyu düzenlenen etkinliklerle kültür – sanat ve eğlence alanında öne çıkan merkezler oldu.

EDEBİYAT

2022’de okuyuculardan ziyadesiyle ilgi gören bir hayli kitap yayımlandı.

2022’DE ÖNE ÇIKAN KİTAPLAR
• Anne Beni İyileştir (M. Barış Muslu)
• Bir Aşk Masalı (Ahmet Ümit)
• Hayatı Yeniden Keşfedin (Jeffrey E. Young – Janet Klosko)
• İnsan Olmak (Engin Geçtan)
• İnsanlar (Matt Haig)
• Kaplanın Sırtında – İstibdat ve Hürriyet (Zülfü Livaneli)
• Martin Eden (Jack London)
• Melek Terörist Fahişe (Osman Balcıgil)
• Mermer Adam (Jean-Christophe Grange)
• Seninle Başlamadı (Mark Wolynn)