29 Eylül Dünya Kalp Günü, kardiyovasküler hastalıkların dünya çapında önde gelen ölüm nedeni olduğu konusunda farkındalığı artırmak için önemli bir tarihtir. İşte kalp sağlığını korumak için ipuçları.
2000 yılında Dünya Kalp Federasyonu, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve UNESCO’nun desteğiyle 29 Eylül’ü Dünya Kalp Günü olarak ilan etti.
Kardiyovasküler hastalıklar dünyada en önde gelen ölüm nedenidir. Dünyada her yıl 18,6 milyon insan kalp ve damar hastalıklarından ölmektedir. Dünya Kalp Federasyonu verilerine göre her yıl meydana gelen tüm ölümlerin yüzde 31’i kardiyovasküler hastalıklarla ilgilidir.
Bu hastalıklar, DSÖ’ye göre koroner kalp hastalığı, serebrovasküler hastalık ve romatizmal kalp hastalığını içeren bir grup kalp ve damar bozukluğundan kaynaklanır.
29 EYLÜL: DÜNYA KALP GÜNÜ
Bu hastalıkları önlemek ve bunlarla mücadele etmek herkesin görevidir. Bu nedenle, farkındalığı artırmanın ve kardiyovasküler hastalıkların dünya çapında önde gelen ölüm nedeni olduğunu akılda tutmanın bir yolu olarak her 29 Eylül Dünya Kalp Günü’nü kutluyoruz.
Uzmanlar, bu günün anılmasının bu yıl daha da önemli olduğunu, çünkü koronavirüsün kardiyovasküler hastalıklarla yaşayan 520 milyon insan için ek bir risk oluşturduğunu belirtiyor.
Kalp ve damar hastaları olan insanlar, koronavirüs enfeksiyonu nedeniyle komplikasyon geliştirme riskine sahiptir, bu nedenle durumları özellikle önemlidir.
Amaç, sağlıksız beslenme, fiziksel egzersiz eksikliği ve tütün kullanımı nedeniyle değil, çoğu durumda önlenebilecek olan kardiyovasküler hastalıklardan ölümlerin sayısını önemli ölçüde azaltmaktır. Dünya Kalp Günü aracılığıyla elimizdeki gücü paylaşmak için mükemmel bir fırsatımız var: Kalplerimize iyi bakma gücü! Bunu akılda tutarak, kalplerimize iyi bakmak için yapabileceğimiz bazı şeylere odaklanalım.
KALP SAĞLIĞINI KORUMAK İÇİN 10 İPUCU
Kalp ve damar hastalıklarından korunmak veya varsa kontrol altına almak önemlidir. Bunu yapmanın en iyi yollarından biri, kalp hastalıkları ve felç için en önemli davranışsal risk faktörlerinin sağlıksız beslenme, fiziksel hareketsizlik, tütün kullanımı ve alkol kullanımı olduğunun farkında olmaktır.
Bunlara dayanarak, iyi bir kalp ve damar sağlığına sahip olamk ve yaşam kalitenizi iyileştirmenize yardımcı olacak bazı ipuçlarını derledik:
Doktora Gidin
Sağlıklı veya sağlıklı olduğunu düşünen hastaların yılda bir kez doktorlarına görünmeleri ve düzenli olarak tansiyon, kilo, kolesterol ve kan şekerlerini kontrol ettirmeleri gerekmektedir. Uzmanlar, kardiyovasküler hastalıkları erkenden önlemeye veya tespit etmeye yardımcı olabilir. Belirti vermeyen, gizli koroner sorunları ortaya çıkarmanın tek yolu budur.
Kolesterolden Sakının
Yüksek kolesterol, damarları tıkayabilen plakların gelişimini kolaylaştırır. Kırmızı et gibi besinlerde bulunan doymuş yağların tüketiminin azaltılması, sosis, bazı endüstriyel unlu mamuller ve ultra işlenmiş ürünlerden uzak durulması önerilir. Kolesterol seviyeleri çok yüksekse, düşürmek için ilaç kullanmak gerekir.
Kan Şekerini Kontrol Edin
Kan şekeri seviyeleri, kalbin durumunu belirleyen bir diğer faktördür. Eğer yükselirse, diyabet veya prediyabetin varlığına, yani kardiyovasküler hastalıklar için önemli bir risk faktörüne işaret edebilir. Şekeri, unu ve yağı azaltan bir diyet ve fazla kilolardan kaçınma ile önlenebilir. Aerobik egzersizler de önerilir.
Fazla Kilolu Olmaktan Kaçının
Aşırı kilo ve obezite özellikle batı ülkelerinde neredeyse salgın boyutundadır ve ülkemiz de buna yabancı değil. Besleyici gıdaların (daha az yağ ve karbonhidrat içeren) tüketimini teşvik ederek ve çocukluktan itibaren fiziksel aktiviteyi artırarak fazla kilo ve obezite önlenebilir.
Özellikle bel çevresinde fazla kilolu olmak kalp hastalığı riskinizi artırır. Fazla kilolu olmak, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve tip 2 diyabet dahil olmak üzere kalp hastalığı geliştirme riskini artıran durumlara yol açabilir.
Kilonuzun sağlıklı olup olmadığını görmenin bir yolu, sağlıklı bir vücut yağ yüzdesine sahip olup olmadığınızı belirlemek için boyunuzu ve kilonuzu kullanan vücut kitle indeksinizi (VKİ) hesaplamaktır. 25 veya daha fazla vücut kitle indeksi fazla kilolu olarak kabul edilir ve genellikle daha yüksek kolesterol, daha yüksek tansiyon ve artmış kalp hastalığı ve felç riski ile ilişkilidir.
Bel çevresi, ne kadar göbek yağınız olduğunu ölçmek için de yararlı bir araç olabilir. Bel ölçümünüz erkeklerde 101,6 santimetreyi ve kadınlarda 88,9 santimetreyi aşarsa kalp hastalığı riskiniz daha yüksektir.
Küçük bir kilo kaybı bile faydalı olabilir. Kilonuzu yüzde 3 ila yüzde 5 oranında kaybetmek, kanınızdaki belirli yağları (trigliseritler) düşürmenize, kan şekeri seviyenizi düşürmenize ve tip 2 diyabet riskinizi düşürmenize yardımcı olabilir. Daha da fazla kilo vermek, yüksek tansiyonu düşürmeye yardımcı olur.
Tansiyonu Kontrol Edin
Kardiyovasküler ve serebrovasküler hastalıkları önlemek için bir diğer önemli kontrol kan basıncıdır. Yüksek kan basıncı yani yüksek tansiyon, damar sertliği ve kalp krizi, anjina pektoris, felç, kalp yetmezliği ve böbrek sorunları gibi komplikasyonların gelişmesine neden olur. Tuz ve sodyumdan zengin besinlerin alımını azaltmak, daha fazla su içmek, vücut ağırlığını kontrol altına almak, aerobik egzersizler yapmak ve aşırı ağrı kesici tüketiminden kaçınmak doğru tedaviye yardımcı olabilecek önerilerden bazılarıdır.
Sigarayı Bırakın
Bugün herkes sigaranın verdiği zararı biliyor, bu nedenle kişilere bırakabileceklerini, onaylanmış yöntemlerin olduğunu bildirmek daha önemli. Sigarayı bırakmak kalp krizi, felç, kanser ve solunum yolu hastalıkları geçirme riskini azaltır. Ve giderek fiziksel, cinsel ve bilişsel kapasiteyi geliştirir. Sigarayı bıraktıktan iki yıl sonra kanser, kalp krizi veya felç geçirme riski yüzde 50’ye kadar azalır.
Sigarayı bıraktıktan iki yıl sonra koroner kalp hastalığı riski önemli ölçüde azalır. 15 yıl içinde, risk sigara içmeyen birine eşittir. Bu aynı risklere maruz kaldıkları için pasif içiciler için de geçerlidir. Böylece sigarayı bırakarak sadece kendi sağlığınızı değil, çevrenizdeki insanların sağlığını da iyileştirmiş olursunuz.
Haftada 150 Dakika Yürüyün
Koroner kalp hastalığında tüm risk faktörleriyle mücadele etmek için, dolaşımı, metabolizmayı ve genel sağlık hissini iyileştirdiği ve ayrıca aşırı kilo, tansiyon ve stresi azaltmaya yardımcı olduğu için fiziksel egzersiz önerilir. Herhangi bir spor ya da fiziksel aktivite yapmayanların haftada 150 dakika yürümeleri gerekir. Günde 30 yürüyüş idealdir ancak yine de istenildiği gibi egzersiz süresi tüm hafataya yayılabilir.
Sağlıklı Bir Diyet İzleyin
Egzersiz yapmak kalbe iyi bakmaya yardımcı olduğu gibi, iyi bir diyet de önemlidir. Peki, iyi bir diyet nedir? Bir yandan tuz, hayvansal yağlar, alkol ve endüstriyel unlu mamullerin tüketimini azaltın. Aynı zamanda meyve, sebze, bakliyat ve zeytinyağı tüketimini artırın. Günlük önerilen meyve ve sebze miktarı 5 porsiyondur. Öğle ve akşam yemeklerinde tabağın yarısında sebze olmasına dikkat edin.
Bu ürünlerin alımını sınırlayın: Tuz, şeker, işlenmiş karbonhidratlar, alkol, doymuş yağ ve trans yağlar (kızarmış fast foodlarda, patates kızartmasında ve unlu mamullerde bulunur).
Stresten Kaçının
Stres de kalp sağlığını etkiler. Olumsuz duygular kalp hastalığı ile bağlantılıdır. Bu nedenle, durumumuzun stresle ilgili olduğunu hissediyorsak, yaşam ritmimizi değiştirmeye çalışmalıyız. Stresi kontrol etmeyi öğrenmek, alışkanlıklarımızı, davranışlarımızı değiştirerek ve olumlu bir tutum geliştirerek yaşamayı öğrenmekten başka bir şey değildir.
Uyku Kalitenizi Artırın
Uykusuzluk, esnemenize izin vermekten fazlasını yapabilir; sağlığınıza zarar verebilir. Yeterince uyumayan kişilerde obezite, yüksek tansiyon, kalp krizi, diyabet ve depresyon riski artar.
Çoğu yetişkin her gece en az yedi saat uykuya ihtiyaç duyar. Hayatınızda uykuyu bir öncelik haline getirin. Bir uyku programı belirleyin ve her gün aynı saatte yatıp kalkarak buna bağlı kalın. Uyumayı kolaylaştırmak için yatak odanızı karanlık ve sessiz tutun.
Yeterince uyuduğunuzu hissediyorsanız ancak gün boyunca hala yorgunsanız, kalp hastalığı riskinizi artırabilecek bir durum olan obstrüktif uyku apnenizin olup olmadığını belirlemek için bir uzmana gidin. Obstrüktif uyku apnesinin belirtileri arasında yüksek sesle horlama, uyku sırasında kısa süreliğine nefes almanın durması ve nefes nefese uyanma sayılabilir. Obstrüktif uyku apnesi tedavisi, aşırı kiloluysanız kilo vermeyi veya uyurken hava yolunu açık tutan sürekli pozitif hava yolu basıncı cihazı kullanmayı içerebilir.
GÖĞÜS AĞRISINA DİKKAT EDİN
Göğsün ortasındaki ağrı, özellikle kol, sırt, mide, boyun veya çenede rahatsızlık veya nefes darlığı ile ilişkiliyse, koroner bir durum olabilir. Ve burada zaman önemlidir. Bu uyarı işaretleri karşısında yapılacak ilk şey, vakit kaybetmeden acil servisi aramak veya hastaneye gitmektir. Aynı şekilde konuşma bozuklukları, kolda güçsüzlük, yürüme güçlüğü, yüzde asimetri, baş ağrısı, yönelim bozukluğu veya ani görme kaybı gibi durumlarda da harekete geçmek gerekir. Tüm bunlar bir kalp krizi veya felcin işareti olabilir.
SAĞLIKLI BİR KALP İÇİN NEREDEN BAŞLAMALI?
Sağlıklı bir kalp için nereden başlamalı? İlk adım, kalbinizin sağlığını ölçmek için gerekli tıbbi testleri yapmaktır. Yaşınıza, aile geçmişinize ve diğer risk faktörlerine bağlı olarak bir kardiyoloğa gitmeyi düşünebilirsiniz. Her zaman sağlık durumunuzu gösteren sayılara dikkat edin ve kendinizi bir hedefe ulaşmak için ayarlayın.
Şekerleri ve işlenmiş yağları daha sağlıklı ve daha besleyici alternatiflerle değiştirin. Düzenli egzersiz yapın. İlk başta zor olabilir, ama cesaretinizi kaybetmeyin. Bu sağlıklı alışkanlıkların, vazgeçemeyeceğiniz hoş bir rutin haline geleceği zamana kadar dayanın.
